Dokąd zmierzamy

Krystyna Starczewska

1. Opozycyjne działania środowisk edukacyjnych w czasach PRL-u zmierzające do uwolnienia oświaty od partyjnego dyktatu ideologicznego, uzyskania autonomii szkół, możliwości zakładania szkół autorskich o własnych programach edukacyjnych i wychowawczych. Tworzenie grup samokształceniowych w ramach Towarzystwa Kursów Naukowych.
2. Negocjacje Zespołu Ekspertów Edukacyjnych NSZZ „Solidarność” z Ministerstwem Oświaty i Wychowania w 1980 roku. Postulaty zwiększenia autonomii szkół, odideologizowania procesu edukacji i wychowania, odkłamania historii, prawa do tworzenia szkół autorskich z własnym programem edukacyjnym i wychowawczym. Tekst programowy grupy ekspertów: „Szkoła jako środowisko wychowawcze”.
3. Działania konspiracyjnego Zespołu Oświaty Niezależnej w okresie stanu wojennego – praca nad programem szkoły niezależnej. Organizowanie podziemnej działalności samokształceniowej. Działalność wydawnicza – pisma: „Tu Teraz” i „Edukacja i Dialog”, Zeszyty Edukacji Narodowej – ZEN-y jako materiały dla działających grup samokształceniowych.
4. Organizowanie pierwszych niezależnych szkół niepublicznych od roku 1989. Doświadczenia twórców tych szkół w kształtowaniu własnych programów edukacyjnych i wychowawczych, współpraca z rodzicami, ruch na rzecz innowacji pedagogicznych w tworzących się szkołach. Najciekawsze przykłady.
5. Powstawanie organizacji zrzeszających twórców szkół niepublicznych: Społeczne Towarzystwo Oświatowe, Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej, Stowarzyszenia Szkół Katolickich. Wymiana doświadczeń – wspólne konferencje, szkolenia.
6. Rozwój szkolnictwa niepublicznego, jego rola w reformowaniu całego systemu edukacji w Polsce. Główne postulaty: autonomia szkoły, rozwój współpracy z rodzicami, programy wychowawcze nastawione na krzewienie idei tolerancji, postaw obywatelskich, otwartości na różnorodność. Innowacje pedagogiczne zmierzające do pogłębienia zainteresowań, samodzielności myślenia, postaw prospołecznych uczniów.
7. Sukcesy szkolnictwa niepublicznego w III RP.
8. Zagrożenia dla szkół niepublicznych wynikające z tendencji lansowanych przez obecne władze oświatowe: centralizacja systemu oświaty zagrażająca autonomii szkoły, ideologizacja szkoły zagrażająca ideom tolerancji i akceptacji różnorodności, wprowadzanie obligatoryjnie autorytarnych metod wychowawczych sprzecznych z ideami wychowawczymi szkolnictwa niepublicznego, niechętny stosunek władz oświatowych do wszelkiego typu innowacji pedagogicznych.
9. Refleksja nad możliwością oddziaływania środowisk oświatowych, skupionych wokół idei autonomicznego szkolnictwa niepublicznego, na całokształt systemu edukacji w Polsce. Próba diagnozy sytuacji w polskiej oświacie i możliwości działania w sprawach szczególnie istotnych.